Τι είναι η δυσλεξία και ποια τα χαρακτηριστικά της

Πολλοί είναι οι επιστήμονες από διαφορετικούς τομείς όπως η ιατρική, η ψυχολογία, η παιδαγωγική, που προσπάθησαν κατά καιρούς να ορίσουν τις μαθησιακές δυσκολίες και τη δυσλεξία (Tonnessen, 1997).

Υπάρχει λοιπόν μια πληθώρα διαφορετικών ορισμών για τις συγκεκριμένες δυσκολίες ανάλογα τον επιστημονικό τομέα που υιοθετείται κάθε φορά.

Τι είναι η δυσλεξία

Αρχικά είναι σημαντικό να αποσαφηνιστεί ότι η δυσλεξία αποτελεί μια μόνο κατηγορία των μαθησιακών δυσκολιών.

Ο όρος μαθησιακές δυσκολίες είναι πιο ευρύς και γενικός και καλύπτει μια ομάδα ετερογενών δυσκολιών συμπεριλαμβανομένης και της δυσλεξίας.

Οι διαταραχές αυτές χαρακτηρίζονται από σημαντικές δυσκολίες στην εκμάθηση και χρήση του γραπτού και του προφορικού λόγου, της ανάγνωσης, της λογικής σκέψης και των ικανοτήτων που σχετίζονται με τα μαθηματικά (Δόικου 2002 ∙ Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου & Μπίμπου 2006).


Από τους πολλούς ορισμούς που υπάρχουν για την δυσλεξία θα αναφέρουμε αυτόν της Διεθνής Εταιρείας Δυσλεξίας η οποία διατυπώνει τα εξής:

"Η δυσλεξία είναι μια διαταραχή με νευρολογική βάση, συχνά κληρονομική, η οποία εμποδίζει την κατάκτηση της γλώσσας.

Διαφέρει σε σοβαρότητα από άτομο σε άτομο και εκδηλώνεται με δυσκολίες στην αντίληψη και έκφραση της γλώσσας, ιδιαίτερα στη φωνολογική επεξεργασία, στην ανάγνωση και στη γραφή, στην ορθογραφία και μερικές φορές στην αριθμητική.

Η δυσλεξία δεν είναι αποτέλεσμα έλλειψης κινήτρων, αισθητηριακών δυσλειτουργιών και ανεπαρκών εκπαιδευτικών και περιβαλλοντικών ευκαιριών, αλλά μπορεί να συνυπάρχει με τα παραπάνω.

Αν και η δυσλεξία διαρκεί καθ’ όλη τη ζωή του ατόμου, τα άτομα με δυσλεξία συχνά ανταποκρίνονται με επιτυχία σε έγκαιρη και κατάλληλη παρέμβαση" (Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου & Μπίμπου, 2006: σελ.24).

Ποιες δυσκολίες εμφανίζουν τα παιδιά με δυσλεξία

Τα παιδιά με δυσλεξία εμφανίζουν πολλαπλές δυσκολίες σε γνωστικό, μαθησιακό και ψυχοκοινωνικό επίπεδο.

Πιο συγκεκριμένα, στο γνωστικό τομέα, οι βασικές δυσκολίες σχετίζονται με την οπτική επεξεργασία.

Τα παιδιά με δυσλεξία δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα χαρακτηριστικά που διέπουν τον γραπτό λόγο όπως είναι ο προσανατολισμός των γραμμάτων καθώς και η θέση ή σειρά που έχουν τα γράμματα σε μια λέξη.


Δυσκολίες όμως εμφανίζουν και ως προς την ακουστική επεξεργασία, με αποτέλεσμα να τονίζουν λανθασμένα τις λέξεις ή να μην χρησιμοποιούν τα σωστά γράμματα στις λέξεις. Αυτό οφείλεται στην αδυναμία των παιδιών αυτών να διακρίνουν τους ήχους και τα φωνήματα των λέξεων.

Επιπρόσθετες δυσκολίες εμφανίζονται και στη φωνολογική επεξεργασία καθώς τα δυσλεκτικά παιδιά συγχέουν τα φωνήματα με αποτέλεσμα να δημιουργούν άλλες λέξεις.

Τέλος, τα παιδιά αυτά έχουν δυσκολίες και σε μεταγνωστικές δεξιότητες (Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου & Μπίμπου, 2006).

Στον μαθησιακό τομέα, τα παιδιά αυτά δυσκολεύονται τόσο στην ανάγνωση όσο και στη γραφή, ενώ εμφανίζουν και δυσκολίες στα μαθηματικά.


Στην ανάγνωση, παραδείγματα δυσκολιών είναι η αργή ανάγνωση, η παράλειψη λέξεων ή και σειρών στο κείμενο, τα λάθη στην ανάγνωση λέξεων και η αδυναμία στη κατανόηση του κειμένου (Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου & Μπίμπου, 2006).

Στη γραφή, τα παιδιά με δυσλεξία κάνουν λάθη στην ορθογραφία, παραλείπουν, αναστρέφουν ή προσθέτουν γράμματα σε λέξεις, κάνουν πολύ άσχημα γράμματα και δεν ακολουθούν σωστά την ακολουθία των γραμμάτων μέσα σε μία λέξη (Στασινός 1999).

Αναφορικά με τα μαθηματικά, τα δυσλεκτικά παιδιά αντιστρέφουν τους αριθμούς, μπερδεύονται στις μετατροπές των μονάδων, αδυνατούν να καταλάβουν τα μαθηματικά προβλήματα και στις κάθετες πράξεις τοποθετούν λανθασμένα τους αριθμούς (Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου & Μπίμπου, 2006 ∙ Στασινός, 1999).

Τέλος η δυσλεξία επιδρά σημαντικά και στον ψυχοκοινωνικό τομέα. Έτσι, οι μαθητές με δυσλεξία αντιμετωπίζουν καθημερινά το άγχος του σχολείου, την αποτυχία και τα επακόλουθά της καθώς και την απόρριψη από τους συνομηλίκους τους.


Τα κοινωνικά και συναισθηματικά προβλήματα που εμφανίζουν πολλά παιδιά με δυσλεξία είναι η χαμηλή αυτοεκτίμηση, προβλήματα συμπεριφοράς, δυσκολίες στη δημιουργία και διατήρηση σχέσεων, υπερδραστηριότητα και συναισθηματικά σκαμπανεβάσματα (Πολυχρόνη, Χατζηχρήστου & Μπίμπου, 2006).

Βιβλιογραφία:
Δόικου-Αυλίδου, Μ. (2002). Δυσλεξία: Συναισθηματικοί Παράγοντες και Ψυχοκοινωνικά Προβλήματα. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Πολυχρόνη, Φ., Χατζηχρήστου, Χ. & Μπίμπου, Α. (2006). Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες- Δυσλεξία. Ταξινόμηση, Αξιολόγηση και Παρέμβαση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Στασινός, Δ. (1999). Δυσλεξία και Σχολείο: Η εμπειρία Ενός Αιώνα. Αθήνα: Gutenberg.
Tonnessen, F. E. (1997). How can we best define dyslexia?, Dyslexia, 3, 78-92

Το coolweb.gr ευχαριστεί θερμά τον κ. Θεοχάρη Μακρή, Ειδικό Παιδαγωγό για τη συγγραφή αυτού του άρθρου.

Διαβάστε στη συνέχεια Ποια είναι τα συμπτώματα της δυσλεξίας